Luật BHXH năm 2014 đã đi vào cuộc sống, khẳng định tính đúng đắn của chính sách, chế độ BHXH theo nguyên tắc đóng - hưởng, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo người lao động, bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế; khẳng định vị trí, vai trò của cơ quan tổ chức thực hiện trong phục vụ người dân và doanh nghiệp.

BHXH tỉnh triển khai  những điểm mới của Luật BHXH sửa đổi năm 2024 cho người lao động tại Công ty TNHH MTV Furukawa Automotive Systems

Luật BHXH sửa đổi được ban hành nhằm kế thừa và tiếp tục phát huy hiệu quả chính sách an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước; khắc phục căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn thi hành Luật BHXH năm 2014 và Nghị quyết số 93/2015/QH132; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, thống nhất, khả thi, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế và bảo đảm yếu tố bình đẳng giới; mở rộng, gia tăng quyền, lợi ích, tạo sự hấp dẫn để thu hút người lao động tham gia BHXH; đồng thời, bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho người lao động đang làm việc và người hưởng lương hưu; hoàn thiện cơ chế quản lý và hệ thống tổ chức thực hiện chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu quả, công khai, minh bạch. Luật BHXH năm 2024 gồm 11 chương, 141 điều; tăng 2 chương và 16 điều so với Luật hiện hành, bao gồm nhiều điểm mới trong đó có 09 nội dung mới cơ bản như sau:

(1) Quy định về trợ cấp hưu trí xã hội trên cơ sở kế thừa và phát triển một phần từ quy định về trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi quy định tại Luật Người cao tuổi. Đối tượng được hưởng là người từ đủ 75 tuổi (một số đối tượng được hưởng khi đủ 70 tuổi) mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp xã hội hằng tháng; chế độ này do ngân sách Nhà nước bảo đảm.

(2) Thể hiện liên kết tầng (giữa tầng hưu trí xã hội và tầng BHXH cơ bản) trong hệ thống BHXH theo hướng người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu và cũng chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thì được lựa chọn hưởng Trợ cấp hằng tháng (thấp nhất bằng với mức trợ cấp hưu trí xã hội) cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ chính phần người lao động đã đóng vào quỹ BHXH. Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đóng.

(3) Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đến một số nhóm đối tượng như chủ hộ kinh doanh của hộ có đăng ký kinh doanh, người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố; người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp tại công ty và công ty mẹ, người quản lý điều hành hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng tiền lương,..., người lao động làm việc không trọn thời gian và các đối tượng khác phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định.

Người lao động trao đổi về những nội dung của Luật BHXH sửa đổi

(4) Mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHXH ở một số nhóm đối tượng: Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được thụ hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bắt buộc thay vì chỉ hưởng hai chế độ là hưu trí và tử tuất như Luật hiện hành; giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hằng tháng từ 20 năm xuống 15 năm; ghi nhận thời gian đóng BHXH của người lao động theo quy định của điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký kết; người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng trợ cấp thai sản với mức là 02 triệu đồng cho mỗi con mới sinh do ngân sách nhà nước bảo đảm và giao Chính phủ điều chỉnh mức trợ cấp thai sản phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước.

(5) Dành riêng 01 chương để quy định quản lý thu, đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện trong đó quy định cụ thể việc đôn đốc thực hiện trách nhiệm đóng; hành vi chậm đóng và trốn đóng; công khai thông tin chậm đóng, trốn đóng; xử lý chậm đóng, trốn đóng và đặc biệt đã quy định chậm nhất là ngày 01/01/2026 cấp sổ BHXH bằng bản điện tử.

(6) Quy định cụ thể về “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở”; về tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc đối với khu vực ngoài nhà nước là tiền lương tháng, bao gồm mức lương, phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác, được trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương.

(7) Quy định cụ thể hơn về một số nội dung liên quan đến quản lý BHXH cũng như quản lý quỹ BHXH: (i) mở rộng danh mục đầu tư và phương thức đầu tư theo hướng được đầu tư tại thị trường quốc tế là trái phiếu Chính phủ và được ủy thác đầu tư; (ii) trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro trong quản lý hoạt động đầu tư; (iii) giao Chính phủ phân công cơ quan quản lý nhà nước thực hiện việc duyệt, thẩm định, phê chuẩn quyết toán chi tổ chức và hoạt động BHXH; (iv) bổ sung làm rõ hơn một số quy định về báo cáo, kiểm toán, kế toán liên quan đến hoạt động của BHXH Việt Nam; (v) bổ sung 01 điều quy định về giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH; (vi) định kỳ 5 năm đánh giá cân đối quỹ hưu trí và tử tuất.

(8) Quy định về trách nhiệm của các cơ quan trong ban hành bộ chỉ số và tổ chức thực hiện việc đánh giá sự hài lòng của người dân đối với việc tổ chức thực hiện chính sách, chế độ BHXH. Bổ sung khái quát nguyên tắc về bảo hiểm hưu trí bổ sung, đơn giản thủ tục giấy tờ …

(9) Bổ sung 01 điều quy định hợp tác quốc tế; quy định rõ hơn trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính, quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan./.

TH